Inati-Philip Roth

Autori: Philip Roth

Titulli origjinal: Indignation

Përktheu:  Sokol Bega

Faqe: 188

Shtëpia Botuese: Skanderbeg Books

Foto: Shtëpia e Librit

Inati është historia e një djaloshi hebreo-amerikan i cili jeton nën kujdesin e tepruar të babait dhe vendos te vazhdojë kolegjin sa më larg shtëpisë për të shpëtuar prej tij. Ngjarjet zhvillohen në fillim të viteve 50-të, ndërkohë që SHBA-të janë të përfshira në Luftën e Koresë.

Asgjë të jashtëzakonshme deri këtu. Në fakt, nuk ka asgjë të jashtëzakonshme në të gjithë librin.  Janë aty temat që gjenden me shumicë në shumë libra të tjerë si kalimi në pjekuri, dashuritë e para, konflikti me babanë dhe me autoritetin. Për më tepër me përjashtim të disa segmenteve edhe stili është i stërlexuar. Narracioni është linear dhe ndjek trajta thuajse klasike. Atëherë a është ky një libër i dobët?

Nuk do të thoja kështu. Në fakt, ky është një libër që mund ta marrësh inat, sepse mund të lexosh me dhjetra faqe dhe nuk e kupton se ku do të dalë autori. Dikush mund ta lexojë edhe për inat  sepse ka lexuar psh 60 faqe dhe pasi nuk ka gjetur në to asgjë, do ta shtyjë me kokëfortësi deri në fund. Ndërsa dikush mund edhe ta lerë përgjysëm dhe për këtë nuk mund t’i vihet aspak faj.

Sidoqoftë gjatë gjithë leximit, edhe atëherë kur lexuesi ndihet i mërzitur apo i frustuar, ka një ndjesi se diçka do të ndodhë. Dhe kjo ndjesi mbahet gjallë ngaqë Filip Roth edhe  kur tregon gjëra të stërdëgjuara e bën këtë me një penë të stërvitur. Lexuesi e ndjen që një autor kaq inteligjent nuk e ka hedhur anijen në det të hapur për kaq gjatë për hiçgjë. Diçka pritet të ndodhë.

Dhe diçka vërtet ndodh. Por me një libër që në 50 faqet e para fillon mërzitshëm, e që për pak ka një grimcë gjenialiteti, që kthehet përsëri në mërzi klasike e që shpërthen  vetëm në fund, pra me një libër të tillë a ia vlen t’i hysh leximit?

Pse jo? Fundja-fundit është Filip Roth.

Vlerësimi: 6.8

Akademia e Bushtrave-Gilles Plazy

Autori: Gilles Plazy

Përktheu: Edmond Tupja

Shtëpia Botuese: Ombra GVG

Të shkruash për bushtrat. Sa e lehtë është diçka e tillë?

Kam përshtypjen se është një përçapje që e kryejnë thuajse gjithë shkrimtarët. Gilles Plazy (Zhil Plazi) gjithashtu. Madje ai i kushton një libër të tërë. Në fakt ky libër ka një histori të veçantë. Atë nuk e kam më dhe prandaj kopertina në krye është ajo e versionit francez. Nuk e kam humbur. Ma vodhën. I vetmi libër që më kanë vjedhur. Asgjë personale me hajdutin, as me aktin e vjedhjes së librave. E konsideroj një veprim fisnik që duhet nxitur më shumë në kohët tona. Mirëpo problemi qëndron se nuk ka kopje tjetër në librari. Kështu që nëse “hajduti” qëllon të lexojë këtë blog është i lutur të ma kthejë. Kjo sepse libri ia vlen vërtet.  Ai është në fakt një galeri personazhesh dhe është i ndarë në dyzet pjesë të vogla, të renditura alfabetikisht sepse secila prej tyre mban emrin femëror të personazhit.

Ajo që të bën për vete tek “Akademia e Bushtrave” është ruajtja e një balance në përqasje dhe në stil. Ky është një libër ku flitet për eros por nuk teprohet me të. Është një libër që merret me përshkrimet e personazheve por nuk trepron me to.  Çdo tregim është i shkurtër dhe sintetik. Nuk ka analiza të detajuara por vetëm një përmbledhje e shkurtër dhe shenja që e ftojnë lexuesin ta ndërtojë vetë “skenën e krimit”. Në këtë mënyrë libri nuk shërben si shuarje kurreshtjeje por si nxitës i saj.

Stili është gjithashtu i ekuilibruar. Ai është një përzierje e stilit gazetaresk dhe atij letrar. Tregimet marrin hera herës formën e një rubrike. Kjo të jep ndjesinë e një ftohtësie në tregim por Plazi e  përzien me dozat e ngrohta të erotikes. E gjitha kjo të bën të mendosh se ato që janë shkruar i kanë kaluar sitës së kohës dhe nuk janë shkruar në zjarr e sipër.

Të shkruash për bushtrat është një sipërmarrje e vështirë. Plazi ia ka dalë më së miri. Në këtë libër nuk ka shfryrje e as mitizim. Në këtë pikë, “objektivizmi” i Plazit është thuajse shkencor dhe rrjedhimisht i frikshëm për një vepër arti, sikur të mos ishin notat e humorit me veten dhe me femrat e mbi të gjitha zakoni i mençur i të marrit të gjërave me shumë sportivitet.

Një vepër e këndshme.

P.S.  Disa nga tregimet e librit mund të gjenden këtu

Vlerësimi: 8.8