Autori: Eliot Weinberger
Përktheu: Lluka Qafoku
Faqe 264
Botimet Ideart
Foto: Shtëpia e Librit
“Gadishulli Snaefellsnes në Islandë ka krijuar shoqërinë më të përkryer mbi Tokë, atë prej së cilës të gjithë të tjerët s’kanë asgjë për të mësuar.”
Ky është fillimi i përmbledhjes me ese të Eliot Weinberger (Eliot Uajnberger), shkrimtar amerikan dhe përkthyes i letërsisë latino-amerikane. “Gjurmë Karmike” është libri i parë dhe deri tani i vetëm i këtij shkrimtari në shqip.
Përshtypja e parë që të jep ky libër është vështirësia për t’u përtypur. Kjo sepse libri është i larmishëm për nga temat dhe në çdo ese Uajnbereger përmend një mori faktesh, vendesh, karakteresh e madje edhe gjallesash. Ka hera herës edhe ese që preokupohen kryesisht me botën letrare-botë nga vjen autori- dhe kjo i jep librit një diskurs disi teknik për ata që nuk janë pjesë e kësaj bote. Për më tepër Uajnberger është nga ata autorë të cilit nuk i pëlqen te nxitohet për të shprehur një konkluzion dhe e bluan mirë atë që dëshiron ta ndajë. Shpesh ai nuk konkludon, duke lënë lexuesin të nxjerrë konkluzionet e tij.
Por e gjitha kjo është përshtypja e parë. E vërtëtë, ky libër është i mbushur dëngas me fakte e histori. Kjo i jep atij një karakater thuajse enciklopedik. Nga sagat islandeze, tek minjtë-urithë të zhveshur, nga raxhatë indianë dhe shkrimtarët kolonialë tek formalistët e rinj në letërsi, nga qentë analistë tek Van Meegeren-falsifikatori më i madh i artit, nga thelbi i poezisë tek racizmi, nga seksualiteti tek ëndrrat vikinge, nga sektet e subkulturave në Amerikë tek sheshet e Meksikës. Duket sikur bota e Uajnberger është një koleksion faktesh të magazinuara pa inventar. Në fakt është krejt e kundërta. Teksa vazhdon me leximin e kupton se autori nuk po kryen akrobaci. Ai është tërësisht me këmbë në tokë. Përmendja e larmisë nuk është një qëllim më vete. Pas çdo fakti apo kurioziteti që ai përmend fshihet një koncept i bluar gjatë. Uajnberg sikur thotë: dakort bota që ne jetojmë është fragmentare dhe e larmishme por ka në të një fill koherent. Ky fill nuk përmendet askund në libër e megjithatë ndihet në çdo faqe të tij. Është edhe si një biçim revolte ndaj enciklopedizmit pa kuptim. Njëkohësisht është edhe ofrimi i një alternative. Atë të koherencës shpirtërore të njerëzimit.
Natyrisht që Uajnberger nuk është as i pari dhe as i fundit që lëvron esenë. Sidoqoftë me këtë libër ai i ka bërë vend vetes si një prej atyre që e kanë çuar atë në troje të reja.
Vlerësimi: 9
Lexuesi Dembel 